จารีตในรอบปีของคนมุสลิมโดยปกติ ประเพณีภาคใต้ ในประเทศไทย มีดังนี้
วันศุกร์อิสลามข้อกำหนดให้ชาวอิสลามทุกคนจะต้องไปละหมาดที่สุเหร่าในวันศุกร์ จะจำเป็น ละเว้นต้องจริงๆ ผู้ใดกันไม่ไปต่อเนื่องกันสามครั้งนับว่ามีมลทิน
วันปอซอ หรือวันรักษาศีลอดปีหนึ่งๆคนมุสลิมจำเป็นต้องรักษาศีลอดหนึ่งเดือนเต็ม เดือนที่รักษาศีลอดเรียกว่า เดือนรอมฎอน หรือเดือน ๙ ตามปฏิทินอาหรับแบบจันทรคติ
วันฮารีรายอปอซอ หรือวันละศีลอด ก่อนถึงเวลาหนึ่งวัน ราษฎรชอบทำข้าวต้มห่อใบกะพ้อเอาไว้สำหรับเลี้ยงและก็แจกให้ญาติมิตร ยิ่งกว่านั้นยังมีการทำไร่ทำนาสิดาฆังซึ่งเหมือนข้าวมัน ขนมจีน เนื้อย่าง และก็ของกินอื่นๆช่วงเวลาเช้าจะพากันไปสุเหร่าเพื่อทำละหมาด เสร็จแล้วไปเลิศเราโบหรือหลุมฝังศพเพื่อชำระล้าง
วันฮารีรายอ ฮัจยี หรือวันตรุษฮัจยีตรงกับวันที่ ๑๐ เดือนที่ชาวอิสลามประกอบพิธีฮัจยีในนครเมกกะ วันตรุษนี้สำคัญกว่าวันตรุษอื่นๆภายหลังละหมาดแล้วจะมีการฆ่าสัตว์ เป็นต้นว่า โค ควาย แพะ แกะ เพื่อให้ทาน เรียกว่า กุรบาน เนื้อสัตว์กลุ่มนี้จะทำเป็นของกินแจกกัน
วันเมาลิดคำว่าเมาลิดเป็นภาษาอาหรับ แสดงว่าวันพระราชสมภพของท่านนาบี มูฮัมหมัด ตรงกับวันจันทร์ที่ ๑๒ เดือนรอบิอูลอาวัล ในวันนี้จะมีการทำบุญสุนทานเลี้ยงกันที่สุเหร่าหรือที่ที่พัก กล่าวสรเสริญเกียรติของท่านาบี มูฮัมหมัด พร้อมกับอ่านมองอาขอพรจากองค์อัลเลาะฮ ปัจจุบันนี้มีการจัดงานเมาลิดรวมกันเป็นระดับตำบล อำเภอ หรือจังหวัด เรียกว่างานเมาลิดกึ่งกลาง มีการแข่งขันการอ่านคัมภัรย์อัลกุรอานแล้วก็แสดงคำปาฐกถาธรรม พูดถึงผลงานและก็ความดีงามของท่านนาบี มูฮัมหมัด
วันอารูซอตรงกับวันขึ้น ๑๐ เย็น เดือนมาฮารอม เป็นวันที่ท่านนาบี มูฮัมหมัดคุมพวกเดินทางรวมทั้งกำเนิดขาดของกินบริโภค ท่านก็เลยอ้อนวอนจากราษฎรรวมทั้งพวกพ้องให้ทำกับข้าวมาร่วมกิน คนใดกันมีอะไรก็เอามารวมกัน ตัวอย่างเช่น ข้าวสาร เนื้อ กล้วย ฟักทอง กวนเป็นของหวาน เรียกว่า อาซูคอย เรียกตามภาษาถิ่นว่า ข้าวบุโบร์ ถือถึงวันนี้คนมุสลิมจะรวมกันทำของหวานนี้ สำหรับนิกายชีอะห์ นับได้ว่าเป็นวันที่องค์การอนามัยโลกเซ็นหลานท่านาบี มูฮัมหมัด ถูกฆาตกรรมหมู่ที่การ์บาลา วันอารูซอก็เลยนับว่าเป็นวันนึกถึงวีรชนด้วย
วันนิสฟูซะบานคำว่านิสฟู เป็นภาษาอาหรับแสดงว่า กาลครั้งหนึ่ง ซะบานเป็นชื่อเดือนตามปฏิทินอาหรับ ซึ่งเป็นเดือนที่แล้วเดือนรอมฎอน วันนี้นับได้ว่าเป็นวันที่ท่านาบี มูฮัมหมัดขอพรจากองค์อัลเลาะฮ การรักษาศีลอดในเดือนนี้จัดว่าได้บุญมากมาย แต่ว่าศาสนาไม่บังคับ คนมุสลิมจะพากันไปอ่านหนังสืออัลกุรอานและก็ด้วยกันขอพรเป็น ขอให้ตายอยู่ในเชื่อถือที่ท่านอัลเลาะฮ, ขอให้อายุยืน เพื่อจะได้ประกอบคุณความดีมากมายๆ, ขอให้ดำรงชีพสบาย ให้มีเงินมีทอง เพื่อจะได้กระทำตนได้ตามบัญชาการรวมทั้งทำบุญทำกุศลให้ทานแก่คนยากไร้
วันอัลอิสเราะห์และก็เมียะราจ อัลอิสเราะห์ เป็นการเดินทางของท่านนาบี มูฮัมหมัดเดินทางจากสุเหร่าฮะรอม นครเมกกะฮไปยังสุเหร่าอัลอักซอ กรุงเยรูซาเล็ม โดยใช้เวลาเพียงแต่คืนเดียว ธรรมดาจำเป็นที่จะต้องใช้เวลาถึง ๓ เดือน ส่วนเมียะราจ มีความหมายว่า บันได ตรงกับเดือนรายับ หมายความว่าท่านนาบี มูฮัมหมัดเดินทางจากสุเหร่าอัลอักซอสู่สรวงสวรรค์เพื่อเฝ้าองค์อัลเลาะฮ
จารีตชาวอิสลามในภาคใต้แถบจังหวัดปัตตานียังมีจารีตเฉพาะท้องถิ่นที่ไม่เกี่ยวกับวันสำคัญทางศาสนายกตัวอย่างเช่น
พิธีการปูจาขว้างตาหรือพิธีการปูยาปันตัยเป็นพิธีบูชาหาดหรือเส้นไหว้ฝั่งก่อนออกเรือไปจับปลา มีการฆ่าสัตว์มอบพระมหาสมุทร บางหมู่บ้านแถบปะทุ่งนาเระประกอบพิธีด้วยการฆ่าควายเผือกทุก ๔ ปี แต่ว่าปัจจุบันนี้ยกเลิกไปแล้ว
พิธีการลาซังหรือปูยอบือแน หมายถึงพิธีการสังสรรค์ทุ่งนาข้างหลังเก็บเกี่ยวเสร็จแล้วในราวเดือน ๕ เดือน ๖ จะนำของกิน ยกตัวอย่างเช่น ข้าวเหนียว ข้าวต้ม มาที่รอบๆที่นา เริ่มด้วยพิธีการล้มซังโดยโต๊ะอาจารย์ อิหม่าม และก็โต๊ะขว้างเกอ่านมองอาขอพรจากองค์อัลเลาะฮ เพื่อความสมบูรณ์ของกล้า เสร็จแล้วเลี้ยงของกินแจกเงินแก่คนอีกทั้งสาม เช้าตรู่หรือช่วงบ่ายมักมีการตีไก่ ชนโคกลางทุ่ง ช่วงเวลาค่ำคืนมีหนังตะลุงสมโภชอีกทั้งสามคืน
|